Dược sĩ Nguyệt Ánh
Thận đa nang là bệnh lý di truyền gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm tới người bệnh nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Thông tin về triệu chứng, chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa thận đa nang sẽ được cung cấp đầy đủ trong bài viết dưới đây. Mời bạn cùng theo dõi!
Thận đa nang là gì?
Thận đa nang là bệnh lý di truyền với sự hình thành các nang thận không u, chứa dịch trong nhu mô thận. Các nang có thể tăng kích thước rất lớn và chèn ép nephron, ảnh hưởng tới chức năng của thận. Đa phần các nang nằm tại thận nhưng cũng có một số trường hợp các nang chứa đầy dịch nằm ngoài thận như nang gan, nang tụy,...
Các nang thận chứa đầy dịch làm tăng kích thước thận
Thận đa nang là bệnh lý về nang thận phổ biến sau thận nang đơn, thường gặp ở người trong độ tuổi từ 30 đến 40. Thận đa nang tiến triển thường dẫn tới suy thận.
Nguyên nhân dẫn tới thận đa nang
Nguyên nhân dẫn tới thận đa nang là do yếu tố di truyền hoặc môi trường. Trong đó, sự biến đổi trong gen di truyền là yếu tố thường gặp.
Cơ chế tạo thành các nang thận không rõ ràng và có nhiều ý kiến khác nhau. Đa số các nhà khoa học cho rằng, thận đa nang hình thành qua quá trình sau:
- Do di truyền, ống thận không biệt hóa thành nephron sẽ thoái hóa thành nang, hay còn gọi là tăng sinh tế bào biểu mô ống thận.
- Ống thận bị tắc 1 phần hoặc hoàn toàn, lâu ngày sẽ bị mất đàn hồi và hình thành nang.
- Biến đổi thành phần màng đáy của ống thận.
Một số yếu tố môi trường có thể dẫn tới thận đa nang như: Nhiễm độc các chất hóa học có tính chống oxy hóa cao, nhiễm độc phóng xạ và nhiễm độc kim loại.
Thận đa nang có mấy loại?
Xét về yếu tố di truyền, thận đa nang được chia làm 2 loại.
Thận đa nang trội trên nhiễm sắc thể thường
Với các trường hợp có bất thường về nhiễm sắc thể trội, khi bố mẹ nhận chẩn đoán bị thận đa nang thì có nguy cơ lên tới 50% con cũng mắc bệnh này. Các triệu chứng ban đầu của bệnh thường xuất hiện rất rõ ràng trong độ tuổi từ 30 đến 40. Một số ít trường hợp có thể khởi phát triệu chứng vào độ tuổi nhỏ hơn, ngay cả khi còn nhỏ.
Dựa vào gen di truyền mà thận đa nang chia làm 2 loại
Thận đa nang lặn trên nhiễm sắc thể thường
Thận đa nang tính trạng lặn là dạng ít phổ biến hơn dạng trội. Nguyên nhân cũng là do di truyền nhưng người mắc bệnh thường có cả bố và mẹ cùng bị thận đa nang. Người mắc bệnh thận đa nang tính trạng lặn sẽ không có các triệu chứng điển hình nếu họ chỉ thừa hưởng một gen từ bố hoặc mẹ. Nếu họ thừa hưởng cả 2 gen từ bố mẹ thì các triệu chứng sẽ rõ rệt hơn.
Căn cứ theo thời điểm phát bệnh thì thận đa nang lặn trên nhiễm sắc thể thường được chia thành 4 dạng, bao gồm: Khởi phát ngay từ sau khi sinh; Khởi phát ngay trong tháng đầu tiên sau khi sinh; Khởi phát trong giai đoạn từ 3 - 12 tháng tuổi; Khởi phát từ sau 1 tuổi.
Triệu chứng của bệnh thận đa nang
Người mắc bệnh thận đa nang có những triệu chứng thường thấy của người suy giảm chức năng thận như rối loạn tiểu tiện, đau lưng, đạu hạ sườn. Cụ thể:
- Đau hạ sườn, đau vùng sườn - hông hoặc lưng - hông, đau quặn điển hình trong các cơn đau cấp.
Thận đa nang chèn ép gây đau hạ sườn
- Khó chịu khi nằm, tức bụng do kích thước nang tăng làm tăng thể tích và trọng lượng thận, dẫn tới chèn ép trong khoang bụng.
- Tiểu đêm, tiểu rắt, đái ra máu.
- Da xanh xao, mệt mỏi, người gầy sút cân.
- Đối với người bệnh thận đa nang tiến triển sang suy thận có thể gặp các triệu chứng điển hình của suy thận như: Tiểu albumin, phù, thiểu niệu, vô niệu, tăng huyết áp.
Bệnh thận đa nang có nguy hiểm không?
Bệnh thận đa nang nếu không được chữa trị kịp thời thì sẽ để lại rất nhiều biến chứng. Một số biến chứng nguy hiểm của thận đa nang như:
- Suy giảm chức năng thận: Các trường hợp mắc thận đa nang nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời thì nguy cơ rất cao dẫn tới suy giảm chức năng thận. Khi chức năng thận bị suy giảm lâu ngày có thể dẫn tới suy thận.
- Tăng huyết áp: Tăng huyết áp là biến chứng nguy hiểm của thận đa nang. Nguy cơ biến chứng trên tim mạch, não và nhãn cầu là rất cao trên người bệnh thận đa nang có tăng huyết áp.
- Phình động mạch não: Tình trạng này thường xảy ra ở người bị thận đa nang có tăng huyết áp hoặc tiền sử mắc các bệnh lý tim mạch không được kiểm soát. Ở các đối tượng này, nguy cơ đột quỵ rất cao.
Thận đa nang có thể gây phình động mạch não
- Nhiễm trùng thận: Đây là biến chứng thường gặp ở bệnh thận đa nang. Khi thận phình to và chứa đầy dịch trong nang sẽ khiến vi khuẩn ngược dòng và tích tụ, gây nhiễm trùng thận. Tình trạng nhiễm trùng sẽ gây ra các cơn đau nhói vùng thận, có thể kèm theo đái ra máu.
- U nang thận: Thận đa nang có thể tiến triển thành u nang thận và lan tới các cơ quan khác như gan, tụy.
Chẩn đoán bệnh thận đa nang
Chẩn đoán thận đa nang thông qua biểu hiện trên lâm sàng, siêu âm thận, chụp cắt lớp thận và kỹ thuật gen:
- Trên lâm sàng: Khám thấy không có phù, có dấu hiệu mất nước, da giảm tính đàn hồi. Màu sắc da thay đổi theo từng giai đoạn. Ở giai đoạn đầu, hồng cầu tăng, khám thấy màu sắc da hồng hào. Nếu chuyển sang giai đoạn suy thận có thể thấy rõ da xanh xao, nhợt nhạt do thiếu máu. Có thể bị sốt khi nhiễm trùng thận hoặc nhiễm khuẩn đường niệu.
- Dấu hiệu chạm thận (+), bập bềnh thận (+).
- Siêu âm: Thận to, tăng kích thước cả hai bên, gồ ghề, không đối xứng. Các cơ quan cạnh thận như gan, tụy, lách tăng kích thước do có nang, hay gặp nhất là nang gan. Một số trường hợp có thể phát hiện thấy nang ở phổi và buồng trứng.
- Kỹ thuật gen: Xác định bất thường ở cánh ngắn trên nhiễm sắc thể thứ 16.
Điều trị bệnh thận đa nang như thế nào?
Nguyên nhân gây ra thận đa nang chủ yếu do di truyền. Vì thế, mục tiêu điều trị là cải thiện triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Hiện nay, chưa có biện pháp điều trị đặc hiệu cho bệnh lý này. Chọc hút dịch nang hoặc cắt bỏ thận đa nang được chỉ định trong các trường hợp thận đa nang quá to, nhiễm trùng tái phát nhiều lần kèm theo biến chứng tiểu máu.
Một số phương pháp cải thiện triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng ở thận đa nang:
- Dùng kháng sinh khi có dấu hiệu nhiễm trùng thận.
- Điều trị sỏi thận (nếu có).
- Kiểm soát huyết áp để giảm các biến chứng trên tim mạch và mạch máu.
Kiểm soát huyết áp để giảm biến chứng tim mạch trong thận đa nang
- Sử dụng một số thuốc giảm đau cho người bệnh.
- Mổ dẫn lưu được chỉ định khi kích thước nang thận quá lớn, chèn ép trong ổ bụng.
- Người bệnh có biến chứng suy thận khi bước vào giai đoạn cuối được chỉ định lọc máu hoặc ghép thận. Lọc máu ở người bệnh thận đa nang có nguy cơ nhiễm khuẩn tăng và đái máu đại thể trong những năm đầu.
>>>XEM THÊM: Mổ nang thận hết bao nhiêu tiền?
Cần làm gì để kiểm soát bệnh thận đa nang?
Bên cạnh việc điều trị bằng thuốc, phẫu thuật, chế độ ăn uống và lối sống khoa học có tác động rất tích cực tới quá trình điều trị cho người bệnh.
Bị bệnh thận đa nang nên kiêng ăn gì?
Để quản lý tốt tình trạng sức khỏe cũng như hạn chế các biến chứng trên tim mạch và huyết áp, người bệnh thận đa nang cần tránh xa các thực phẩm sau:
- Muối: Chế độ ăn cắt giảm muối để giảm gánh nặng lên thận. Bên cạnh cắt giảm muối trong các bữa ăn, bạn cần tránh xa các thực phẩm ăn sẵn chứa nhiều muối như xúc xích, thịt xông khói, dăm bông,...
- Thực phẩm giàu kali: Mận, chuối, nho khô,...
- Các chất kích thích như rượu, bia, đồ ăn cay nóng sẽ khiến sức khỏe của bạn tồi tệ hơn.
- Thực phẩm giàu protein: Người bệnh thận đa nang nên hạn chế các thực phẩm giàu protein, purine để giảm gánh nặng trên cả gan và thận.
>>>XEM THÊM: Bị thận đa nang nên ăn gì để cải thiện hiệu quả
Xây dựng lối sống ở bệnh nhân mắc thận đa nang
Xây dựng một lối sống khoa học rất quan trọng giúp rút ngắn quá trình hồi phục sức khỏe của người bệnh thận đa nang. Người bệnh cần duy trì sức khỏe bằng cách tập luyện thể thao vừa sức, ngủ đủ giấc và giữ tinh thần lạc quan, tích cực.
Từ bỏ thuốc lá sẽ giảm các tác động tiêu cực tới sức khỏe toàn trạng của người bệnh.
Từ bỏ thuốc lá để giảm gánh nặng lên thận
Một số kiến thức về thận đa nang có thể bạn chưa biết
Một số thông tin về bệnh thận đa nang trên thai nhi và mẹ bầu có thể bạn sẽ quan tâm dưới đây.
Thận đa nang ở thai nhi có nguy hiểm không?
Thận đa nang ở thai nhi có thể được phát hiện sớm thông qua siêu âm thai định kỳ.
Nang thận ở thai nhi tiềm ẩn nhiều nguy cơ về các bệnh lý mắc kèm như thai kém phát triển, bất thường chức năng gan làm giảm lưu lượng máu về gan. Đặc biệt, thận đa nang có thể phát triển dẫn tới suy thận khi bé mới chào đời.
Bên cạnh những nguy cơ trên thai nhi thì sản phụ cũng có thể bị tăng huyết áp và rối loạn tiểu tiện.
Bị thận đa nang có mang thai được không?
Khi thận đa nang chưa có biến chứng nguy hiểm, chức năng thận vẫn hoạt động tốt thì mẹ hoàn toàn có thể mang thai và tỷ lệ sinh con khỏe mạnh là rất cao.
Tuy nhiên, hoàn toàn có nguy cơ tăng huyết áp và tiền sản giật ở bà mẹ mang thai khi mắc thận đa nang. Vì thế, việc theo dõi chặt chẽ trong thai kỳ là rất quan trọng.
Về khả năng di truyền sang con ở bà mẹ mắc thận đa nang còn tùy thuộc vào gen tính trạng trội hoặc lặn. Vì thế, hãy cân nhắc mọi yếu tố và nguy cơ trước khi quyết định mang thai.
Thảo dược hỗ trợ làm giảm biến chứng nguy hiểm của thận đa nang
Ngoài chế độ dinh dưỡng hợp lý, người bệnh thận đa nang cũng nên nghỉ ngơi, không làm việc gắng sức, giữ tinh thần thoải mái, lạc quan. Đặc biệt hiện nay, xu hướng sử dụng các sản phẩm có nguồn gốc từ thảo dược để phòng ngừa, hỗ trợ kiểm soát thận đa nang đang được nhiều chuyên gia tin dùng và người bệnh lựa chọn. Tiêu biểu như thực phẩm bảo vệ sức khỏe có thành phần chính chiết xuất từ cây dành dành.
Dành dành điều hòa huyết áp, bảo vệ thận, giảm xơ hóa
Theo đông y, cành và lá dành dành có vị đắng, tính hàn, quy kinh thận. Vì thế dành dành thường dùng để chữa các bệnh về thận, suy giảm chức năng thận và điều hòa huyết áp. Trong nghiên cứu năm 2017 tại các trường đại học y dược cổ truyền, y dược học tại Trung Quốc cho kết quả, chiết xuất từ quả và thân cây dành dành có thành phần hoạt tính có tác dụng bảo vệ thận, ức chế quá trình xơ hóa thận, làm chậm quá trình suy giảm chức năng thận. Từ đó, thảo dược này có tác dụng giảm tiến triển tới suy thận.
Ngoài thành phần chính là dành dành, sản phẩm thảo dược còn kết hợp với nhiều vị thuốc tốt cho thận như: đan sâm, linh chi đỏ, hoàng kỳ, mã đề, râu mèo, bạch phục linh,... Sự kết hợp của các loại thảo dược này đem đến tác dụng phòng ngừa, tăng cường chức năng thận và hỗ trợ điều trị triệu chứng của bệnh thận đa nang hiệu quả. Hơn nữa, sản phẩm còn giúp làm chậm quá trình thận đa nang tiến triển thành suy thận.
Bài viết trên đây đã cung cấp cho quý độc giả thông tin về bệnh lý thận đa nang. Nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc cần tư vấn thêm về cách phòng ngừa, điều trị bệnh lý này, vui lòng để lại thông tin hoặc số điện thoại dưới phần bình luận để nhận được sự tư vấn hoàn toàn miễn phí từ chuyên gia.
Tài liệu tham khảo
.webp)
